के हाे पिनास ? पिनास भएको कसरी थाहा पाउँने ? यी हुन् बच्ने उपाय

पिनास भनेको साइनसहरुको इन्फ्लामेसन हो । साइनस भनेको टाउको र अनुहारका हाडहरुमा हुने हावा भरिएका खाली भागहरु हुन् जो स-साना प्वालहरु ओस्टियम को माध्यमबाट नाकको श्वासमार्गसँग जोडिएका हुन्छन्।

किन हुन्छ पिनास ?

पिनास हुने कारण भनेको साइनसहरुको भित्री मार्गमा केही गरी रोकावट आउनु हावाको राम्रोसँग आवतजावत हुन नपाउनु र साइनसहरु भित्रका फोहोर बाहिर आउन नसक्नु हो। साइनसका मुखहरु बन्द हुनुमा एलर्जी र संक्रमण प्रमुख कारणहरु हुन्।

कहिलेकाहीँ नाकको भित्री भागमा मासु पलाउने, ट्युमर पलाउँदा पनि पिनास हुनसक्छ । पिनास एलर्जी र भाइरल वा व्याक्टेरियको संक्रमणका कारण हुन्छ ।

पिनासका लक्षणहरु

–नाकबाट गन्हाउने बाक्लो सिँगान बगिरहने ।

– नाक बन्द भइरहने ।

–टाउको भारी हुने ।

–अघिल्लो भाग निधारमा दुखिरहने ।

–सुध्ने शक्तिमा कमि आउने ।

–ज्वरो आउने ।

–जीउ दुख्ने ।

–नाकबाट लगातार पानी जस्तो तरल पदार्थ बगिरहने ।

–नाक, आँखा चिलाउने ।

–हाँछ्यु आइरहने ।

यस्ता लक्षण देखिएका चिकित्सकको सल्लाहमा औषधि सेवन गर्नुपर्छ ।

पिनास हुनबाट यसरी बच्नुस्

–पानी प्रशस्त मात्रामा पिउने ।

–नियमित रुपमा पानी वा नूनपानीले नाक सफा गर्ने बानी गर्नुपर्छ।

–धेरै सुख्खा हावापानीबाट बच्नुपर्छ।

–नाकको भित्री सतहमा हुने रौंहरुलाई खराब असर पुर्‍याउने धुलो-धुँवा प्रदुषण रसायनहरुबाट एलर्जी हुनसक्ने कुराहरुबाट बच्नुपर्छ।

थप जानकारीः

पिनास रोगका मुख्य कारण

-रोग प्रतिरोध क्षमतामा कमी

-नाकको हडडी बाङ्गो हुने अवस्था

-एलर्जी

-श्वास नलिको सक्रमण

-अनुचित जीवनशैली

-अनुचित पाचन एवं पोषण

-शरीरमा सञ्चित विषाक्त पदार्थ

-मानसिक एवं शारीरिक तनाव

पिनासको लक्षण

-शिरमा अत्यन्त पीडा

-नाक सुख्खा हुनु

-श्वासमा दुर्गन्ध

-गन्धबोधमा कमी हुनु

-निरन्तर रुघा लाग्नु

-तातो वाफ र पिप निस्कनु

-नाकको भागमा सुन्नीनु

-अनुहार वरिपरी सुन्नीएको अनुभव

-निरन्तर सिंगान बग्नु

पिनासबाट बच्ने उपाय

-तातो झोल पदार्थ प्रशस्त पिउने

-तातो र न्यानो खाना खाने

-चिसो मौसमबाट बच्ने

-नाक, शिर र मुहारलाई प्रत्यक्ष चिसोबाट बचाउने

-प्रशस्त पानी पिउने

-नाक, मुखलाई धुवाा, धूलोबाट बचाउन माक्स प्रयोग गर्ने

-केरा, सुन्तला, भूईकटहर जस्ता फलफूल नखाने

-दुग्ध पदार्थ अत्यन्त कम खाने

-भुटेको, तारेको, चिल्लो तथा चिसो पदार्थ नखाने

-नियमित प्राणयाम तथा व्यायाम गर्ने

-अत्तर तथा सुगन्धीत वस्तुको ज्यादा प्रयोग नगर्ने

-धूम्रपान त्याग्ने

-तुलसी एवं बेसार पानी पिउने र बाफ लिने

उपयोगी जडिबुटीहरु

बेसार, मोथे, अदुवा, करञ्ज, हिङ्ग, देवदारु, दाडिम, दुवो, केशर, यष्टिमधु, पिप्पली

खान र गर्न हुने कुरा

नाकको रोगमा बन्द कोठामा बस्नु, पसिना निकाल्नु, पुरानो जौ, शाली चामल, मुग, गहतको रस, लसुन, हल्का भोजन पथ्य हुन्छ । उसिनेको खाना मात्र खाने, सिंगान बगिरहेमा तातोपानीमा अदुवा, तुलसी, बेसार पानी पिउने । सुख्खा पिनास भए पानीमा थोरै कागतीको रस मिलाएर पनि पिउन सकिन्छ ।

खान र गर्न नहुने कुरा

दही, दूध, माछा, मासु, अण्डा, पीरो, अमिलो अचार, चिल्लो, चिसो खानेकुरा, बार्नुपर्दछ । नाकबाट रगत बगेमा वा पिनासले गर्दा नाथ्री फुटेमा बढी तातो र बढी मसालादार खानेकुरा खानहुादैन । त्यस्तै मासको दाल, तामा, फर्सी, गोलभेंडा, पिंडालु, मुला, करेला, बकुल्ला र तोरीको साग पनि खानुहुदैंन ।

योग/प्राणयाम

रक्त एवं मस्तिष्कमा अक्सिजन प्रवाहको लागि गरिने श्वास प्रश्वासको लाभदायक व्यायाम प्राणायाम हो । तसर्थ पिनासका लागि प्राणायाम अत्यन्त लाभदायक मानिन्छ । बिहान खाली पेटमा प्राणायाम, व्यायाम गर्नाले नासागत सम्पूर्ण नासागत रोगहरु नाष्ट हुन्छ ।

उपयोगी प्राणयाम : कपालभााती प्राणायाम, भष्ट्रिका, अनुलोम विलोम

घरेलु उपचार

हरियो धनियाा र सेतो चन्दन पिनेर सुघ्नाले छ्या नष्ट हुन्छ ।

बेसार, अदुवा, धनियाा, पिप्पली बराबर भुट्ने र मसालाको रुपमा तरकारी वा सुपको रुपमा प्रयोग गर्ने ।

सक्खर मरिच दही सेवन गरेमा रोग नष्ट हुन्छ ।

चिसो हावा, चिसो खाना, मसालादार खानाबाट बच्ने ।

सधैं तातो पिउने वा खाने र श्वास संक्रमणबाट बच्ने ।

नुनपानीले दिनको २-३ पटक कुल्ला गर्ने । (सिंधे नुन)

अदुवा, हरिद्रा आदि तातो पानीसाग पिउने ।

आयुर्वेद अनुसार बेसार कपडामा बेरेर धुवाा सुघ्ने ।

पटक पटक मनतातो पानी पिउने ।

पिनासको आयुर्वेदिक उपचार