पाकिस्तान युरोपमा अवैध रूपमा प्रवेश गर्ने देशहरूको सूचीमा पाँचौं स्थानमा

इस्लामाबाद— गत महिना लिबियाको तट नजिक युरोपतर्फ गइरहेको एक डुंगा दुर्घटनामा परेको घटनाले अवैध आप्रवासनको गहिरो संकटलाई फेरि एकपटक विश्वभरको ध्यानाकर्षण गराएको छ। सो डुंगामा सवार ६५ आप्रवासीमध्ये १६ जना पाकिस्तानी नागरिकको मृत्यु भएको पुष्टि गरिएको छ।

यो दर्दनाक घटनाले पाकिस्तानबाट युरोपतर्फको अवैध आप्रवासनको बढ्दो प्रवृत्तिलाई उजागर गरेको छ, जुन पछिल्ला वर्षहरूमा अन्तर्राष्ट्रिय प्रयासहरूका बाबजुद नियन्त्रण बाहिर गएको देखिन्छ। पाकिस्तान अब युरोपमा अवैध रूपमा प्रवेश गर्ने देशहरूको सूचीमा पाँचौं स्थानमा पुगेको छ, जहाँ हजारौं पाकिस्तानीहरू हरेक वर्ष जोखिम उठाएर सुरक्षित भविष्यको खोजीमा जाँदैछन्।

फेब्रुअरी १८ मा, लिबियाको तट नजिक ६५ आप्रवासी बोकेको काठे डुंगा भूमध्य सागरमा दुर्घटनाग्रस्त भयो। त्यसमा रहेका १६ पाकिस्तानी नागरिक आर्थिक समृद्धिको आशामा युरोप पुग्ने प्रयास गर्दै थिए। लिबियन रेड क्रिसेन्टका अनुसार, उक्त डुंगा लिबियाको जुवारा बन्दरगाहबाट छुटेको थियो, जुन अवैध आप्रवासीहरूका लागि प्रमुख प्रस्थानस्थलका रूपमा रहेको छ। तर, केही घण्टामै, विशाल छालहरूका कारण भीडभाडयुक्त डुंगा डुब्दा ४६ जनाको ज्यान गयो, जसमा १६ पाकिस्तानी नागरिक थिए।

पछिल्लो युरोपियन बोर्डर एन्ड कोस्ट गार्ड एजेन्सीको प्रतिवेदनअनुसार, पाकिस्तान हाल युरोपमा अवैध आप्रवासनका हिसाबले पाँचौं स्थानमा छ। पाकिस्तान अब बंगलादेश र श्रीलंकालाई पछि पार्दै सिरिया, अफगानिस्तान, र इराकजस्ता द्वन्द्वग्रस्त राष्ट्रहरूसँग समान स्तरमा पुगेको छ।

पाकिस्तानी अवैध आप्रवासीहरूको यात्रा प्रायः लाहोर, गुजराँवाला, र सियालकोटबाट सुरु हुन्छ, जहाँ मानव तस्करहरू आप्रवासनको लोभलाग्दो सपना बेचिरहेका हुन्छन्। ती तस्करहरू आप्रवासीहरूलाई सुरक्षित रूपमा युरोप पुर्याउने आश्वासन दिएर हजारौं डलर असुल्छन्। मुख्यतः, पाकिस्तानबाट इरान हुँदै टर्की, लिबिया, र अन्ततः ग्रीस, इटाली, वा माल्टामा पुग्ने समुद्री मार्ग प्रयोग गर्ने गरेका छन् ।

तर, धेरै आप्रवासीहरू गन्तव्यमा पुग्नुअघि नै डुबेर मृत्यु हुने, फिरौतीका लागि अपहरणमा पर्ने, वा लिबियाली मिलिशियाहरूको नियन्त्रणमा पर्ने जोखिममा रहन्छन्। सन् २०२५ मा पाकिस्तानमा बेरोजगारी दर ७ प्रतिशत पुगेको छ भने मुद्रास्फीति उच्च विन्दुमा पुगेको छ। रोजगारीका अवसरहरू सीमित भएकाले हजारौं युवा सुरक्षित भविष्यको खोजीमा ज्यान जोखिममा राखेर अवैध रूपमा युरोप जान बाध्य छन्।

पाकिस्तानका ग्रामीण क्षेत्रमा अवैध आप्रवासनको जोखिमबारे चेतनाको कमी छ। समाजमा विदेश गएर सम्पन्न बन्ने परम्परागत सोचले गर्दा परिवारहरू आफ्ना सन्तानलाई जेसुकै मूल्यमा विदेश पठाउने मनस्थितिमा पुग्छन्। पाकिस्तानको कमजोर कानूनी कार्यान्वयन गर्ने निकायका कारण मानव तस्करहरूको सञ्जाल अझ मजबुत हुँदै गएको छ। पाकिस्तान–इरान सिमाना अझै कमजोर छ, जसले अवैध आप्रवासनलाई सहज बनाएको छ।

युरोपेली यूनियनले पाकिस्तानलाई अवैध आप्रवासन नियन्त्रण गर्न थप प्रयास गर्न चेतावनी दिएको छ। मार्च २०२५ मा, यूनियन ले पाकिस्तानले आप्रवासन नियन्त्रण नगरेमा आर्थिक प्रतिबन्ध लगाउने चेतावनी दिएको थियो, जसले पाकिस्तान र युरोपेली यूनियनबीचको सम्बन्धमा थप तनाव ल्याएको छ।

गत महिना लिबियाको समुद्री दुर्घटनामा ज्यान गुमाएका १६ पाकिस्तानीमध्ये अधिकांश पञ्जाब र पाकिस्तान नियन्त्रित कश्मीरका थिए। मृतकका परिवारहरू अत्यन्तै पीडित छन्, जसले आफ्ना प्रियजनलाई विदेश पठाउनका लागि घरजग्गा बेच्ने वा ऋण लिने गरेका थिए।

बाँच्न सफल एक आप्रवासी, सियालकोटका कासिफका अनुसार, “हामीलाई थाहा थियो कि हामी मर्न सक्छौं, तर पाकिस्तानमा हाम्रो भविष्य थिएन। हामीले सबै कुरा दाउमा लगायौं।”

लिबियामा भएको यो दुर्घटना केवल एउटा घटना मात्र नभई, पाकिस्तानबाट युरोपतर्फको अवैध आप्रवासनको बढ्दो संकटको एउटा भयावह उदाहरण हो। पाकिस्तानले मानव तस्करहरूविरुद्ध कडा कदम नचालेसम्म र रोजगारका अवसरहरू सिर्जना नगरेसम्म यो समस्या अझ जटिल बन्नेछ। यो चुनौती समाधान गर्न पाकिस्तान सरकार, अन्तर्राष्ट्रिय समुदाय, र युरोपेली यूनियनबीच गहिरो सहकार्य आवश्यक छ।